In de week tussen Kerst en Oud & Nieuw lijkt de wereld even zijn adem in te houden, wachtend op de dingen die komen gaan. Zo voel ik dat. Herken je dat gevoel? Het kan niet zo zijn dat ik de enige ben. Al die jaaroverzichten die terugblikken waardoor je met grote regelmaat denkt: ‘O ja!, dat was ik alweer bijna vergeten’.

Ommetjes
Wat ik zeker niet vergeten ben zijn de ommetjes die tijdens de lockdowns afgelopen jaren zo vanzelfsprekend waren. De pandemie die in golven over ons heen rolde, waardoor wandelen de afgelopen twee jaar een ongelooflijke vlucht nam. De wandelmonitor 2021 brengt dat nog eens goed in beeld.
Ik loop weer mijn ommetjes en ook al heb ik ze al vaker bewandeld, elke dag ziet de omgeving er anders uit. Voelt het ook weer anders. Of het nu mist, regent, sneeuwt of vriest; elk uur, elke dag, elk seizoen ziet je omgeving er anders uit. In de natuur, maar zelfs in de stad.

Aanrader
Ik raad het iedereen aan. En ik niet alleen. Mijn grote voorbeeld in deze, is niemand minder dan Adriaan van Dis. Lees ook mijn interview met deze grote schrijver er nog maar eens op na. Ga er elke dag even op uit. Dag in, dag uit en wat blijkt? De verschillen met gisteren zijn te vinden in de details. Zoek de verschillen. Zo kijk je niet alleen, maar zo zie je ook veel meer. Het levert mooie verhalen op.

En wil jij ook starten met een fraaie route in jouw omgeving, zoek er een uit op Wandelnet.

Uitzicht op Mook

Yes! Het mist. Het is code geel voor automobilisten. Waar ik normaal gesproken vanuit mijn huis de Dom kan zien, zie ik nu alleen een grijs vlak. Niet veel mensen zullen het met me eens zijn, maar ik vind het heerlijk om te wandelen in de mist. De serene stilte, het ongeziene. Eigenlijk meer zen-wandelen.

 .

Mookerheide
Vandaag vertrek ik naar het gebied op de grens van Gelderland en Limburg. Daar waar door de ijstijd stuwwallen zijn ontstaan. Ik ga op pad met zuslief. Ze is inmiddels goed opgeknapt van long-COVID en er is perspectief voor het vervolg op ons project naar Rome. Voor nu gaan we een ommetje doen op de Mookerheide, 15,6 km. Wat deze wandeling zeer geschikt maakt als oefentraject zijn de klimmetjes en de afdalingen want hoewel we de Appenijnen al zijn overgestoken is Toscane ook niet bepaald vlak te noemen.

Vanaf station Mook/Molenhoek beklimmen we de stuwwal en slaan linksaf om de wandeling met de klok mee te lopen. Door de dichte mist kunnen we niet genieten van de vergezichten. En hoewel daardoor de wereld klein lijkt, worden details uitvergroot. De mistdruppels op de struikjes, het wit van de berk is witter, de felgele bladeren van de beuk steken af tegen zijn drijfnatte zwarte stam.

We zijn warm ingepakt maar na een half uur flink stappen kunnen de handschoenen uit en kan de das los. Om thuis de verwarming lager te zetten hoef je alleen maar even flink te bewegen (voor wandelaars een ‘open deur’ natuurlijk).

We lopen over landgoed Mookerheide en zien het jachtslot vanuit het dal in de steigers staan. Wanneer we er even later omheen lopen vertel ik zuslief dat ik er 40 jaar geleden al eens binnen ben geweest. Het was een alom bekende locatie voor feesten en partijen. Een prachtig jugendstil interieur. Op de afbeeldingen van de afzetting is het interieur van begin 20ste eeuw te zien.

We stijgen en dalen door het bos op het landgoed langs de kassen, de leifruitmuur, de sier- en moestuin, nu allemaal in winterstand. Verder langs een uitzichtpunt, dat vandaag alleen een grijs scherm laat zien. Het lager liggende Mook denken we er gewoon bij. Het landgoed doet ook dienst als natuurbegraafplaats. Dus wil je een mooie rustige laatste rustplaats dan kan je hier terecht. Her en der verse bloemen markeren een graf.

Grens bereikt

Precies op de grens van Limburg en Gelderland staat restaurant ‘t Zwaantje. We besluiten ons te verwennen met een warm soepje en om een ‘plan de campagne’ te maken. Zuslief heeft namelijk zoveel pijn aan haar voet dat paracetamol niet helpt. Het is duidelijk dat ons Rome-project nog niet kan starten. Eerst maar eens steunzolen laten aanmeten op advies van de huisarts. Maar we komen terug om de route gewoon opnieuw te doen. En dan tegen de klok in en alles ziet er dan weer anders uit.

Een leuk klein paadje deelt de wandeling in tweeën waarmee we de route voor de helft inkorten.

Naar de wandeling

 Utrecht, november 2022

Foto: 'op Enka'

Met dit fraaie herfstweer is het bos misschien wel het meest aan te raden. Vandaag wandel ik van station Ede-Wageningen naar Wageningen, zo'n 18 km.

Op Enka

Jarenlang zag ik vanuit de trein bijna dagelijks de Enka fabriek die dan ook direct langs spoor aan het station ligt. Ik zag de glorie, de leegstand, de afbraak en de start van de opbouw. Tot mijn grote genoegen bleven grote delen van de fabriek overeind staan als industrieel erfgoed. De opvallende façade stond op enig moment, van twee kanten gestut, fier overeind.

Ik besluit daarom mijn route even te verleggen en een ommetje door de nieuwe wijk te maken, mijn nieuwsgierigheid bevredigend wat er zoal van het historische bedrijf is geworden.

Kom je het station uit en kijk je naar het oosten dan is de westelijke fabriekshal, die in zijn geheel is blijven staan, niet te missen. Het huisvest een restaurant en een enorme fietszaak. De huizen die gebouwd zijn achter de façade zien er fraai (en duurzaam) uit. Als ik er langs loop komt toevallig een echtpaar naar buiten en ik vraag of ik iets mag vragen. De vraag zelf hoef ik niet te stellen! De vrouw troont me direct mee naar binnen en vol enthousiasme vertelt ze over de nieuwe wijk en hun huis. Ze blijkt rondleidingen te geven ‘op Enka’.

Tevredengesteld loop ik daarna door de wijk en pik de route op bij HORA, vroeger een herstellingsoord voor rust behoevende ambtenaren waar nu jongeren worden behandeld met psychische problemen. Zo aan de rand van het Hoekelumse Bos is/was het goed toeven.

Historie

Brede lanen tussen de loofbomen. Vele tinten herfstkleuren. Het is een goed jaar voor paddenstoelen. Ze zien er na de regen van de afgelopen dagen wel wat verlept uit. Van de vliegenzwam zijn het rood en de witte stippen totaal weggewist, wat blijft is een wittige schim.

Na de onderdoorgang van de A12 loop je door een gebied met veel grafheuvels. Ook een gebied Celtic fields genoemd, waar nog voor onze jaartelling akkers lagen, afgescheiden met aarden walletjes. Een kunstenaar heeft met een installatie de prehistorische akkers zichtbaar gemaakt. Er is een verhoging waardoor het geheel goed zichtbaar is.

Na de oversteek van de Bennokomseweg besluit ik de route af te ronden. Het ommetje ‘op Enka’ duurde wat langer dan ik had gedacht. Ik volg de rivierbedding van de Molenbeek (die ondanks de vele regen nog steeds leeg staat) en kom zo in Renkum. Alsof het zo moest zijn, komt de bus net de hoek om en brengt me naar station Wolfheze.

Een verrassende dag. Door mijn extra ommetje en de ontmoeting zeer speciaal maar de eigenlijke route is zeker ook de moeite waard.

Naar de wandeling.

Utrecht, okt 2022

Foto: vennetje Wekeromse Zand

Wandel jij ook het liefst over smalle, kronkelige en onverharde paden? Dan ben je niet de enige. In oktober brengt Wandelnet een ode uit aan het onverharde pad. Mijn ervaring van 40 jaar geleden vormt mijn voorkeur voor onverhard wandelen. In deze blog neem ik jullie mee naar een combi van mijn favoriete onverharde paadjes. Op naar het middelpunt van Nederland!

Voordat ik je iets vertel over mijn favoriete onverharde paadje neem ik je terug in de tijd. In het midden van de jaren 60, vijftien was ik, liep ik in mijn eentje de 4-Daagse van Nijmegen. Ik was ingekwartierd bij vrienden van mijn ouders. De 4x30 km liep ik met gemak want ik had er goed voor getraind. Maar van wandelen kwam daarna niets meer. Totdat ik, weer vijftien jaar later, bij toeval ontdek dat er zoiets bestaat als stafkaarten (1:25000) en dat je heel mooi kan wandelen op onverharde paden. Ik kocht de stafkaarten van Nijmegen, waar ik inmiddels woonde en zat uren te kijken naar deze topografische kaarten en ging ‘aan de wandel’. Er ging een nieuwe wereld voor me open.

De zwarte stippellijntjes op zachtgele ondergrond, de witte wegen door het groen, de roze vlakken met lijntjes, de speciale stippeltjes die dijkjes blijken, de dikkere lijnen dwars door gebieden. Een blokje zwart hier en daar, bebouwing, hoogtelijnen. Geweldig. Ik zette routes over onverharde paden uit en ontdekte het prachtige heuvelachtige landschap ten zuiden van de stad.

Contrast
Om mijn nieuwe (berg)wandelschoenen uit te proberen liep ik één dagje (illegaal) mee met de 4-Daagse. Het startpunt De Wedren was tenslotte bij mij aan de overkant. Het aantal deelnemers was in die vijftien jaar fors gegroeid en ik merkte dat ik me er niet thuisvoelde. Niet alleen het aantal wandelaars maar ook het lopen op verharde wegen was flink toegenomen. Het contrast met wat ik inmiddels was leren waarderen als wandelen op onverharde paden was té groot. Het is waar, het gemiddelde van 5-6 km per uur is op onverhard vaak niet te doen. Daartegenover staat dat je spieren minder stijf worden dan bij het marcheren op verhard. En wat te denken van de rust en ruimte!

Soorten onverhard
Voor de maand van het onverharde pad zocht ik een wandeling die je meeneemt over verschillende soorten onverhard. Het maakt nogal een verschil of je loopt over een met dennennaalden bezaaid bospad of dat je zwoegt over duinzand. Elk heeft zijn charme. Ik koos voor etappe 2 van het Veluwe Zwerfpad, van Otterlo naar Lunteren, 17,5 km.

Wat viel mij het meeste op tijdens deze route? Uiteraard de onverharde paden, maar ook de rust. Ik ging op zondag op pad, normaal gesproken een drukke dag voor de Veluwe. Eenmaal een kwartiertje lopen buiten Otterlo, ben ik alleen met de natuur. Dat verandert pas weer wanneer ik in de directe omgeving van Lunteren kom. De route doet zijn naam eer aan: zwerfpad. Op naar het middelpunt van Nederland!

Bekijk wandeling

Utrecht, oktober 2022

Als voorbereiding op mijn weekje vakantie in eigen land, stippel ik een wandeling uit vanuit mijn vakantieadres met de routeplanner van Wandelnet. We logeren in het plaatsje Baexem, grofweg tussen Weert en Roermond. Het lijkt me leuk om eens naar het dorp Ospel te lopen en het graf van mijn opa en oma te bezoeken. Ooit was mijn opa boswachter in De Peel. Ik ging er graag heen; hij zat vol bijzondere verhalen.

 
Leudal

Eenmaal in Baexem is de ontvangst allerhartelijkst. En uiteraard met Limburgse vlaai. De uitleg over het huisje wordt aangevuld met uitleg over de natuur en cultuur in de omgeving. Al gauw blijkt mijn vooraf uitgestippelde route maar saai. De eigenaar heeft tal van prachtige knooppuntroutes voor zijn gasten klaarliggen. In soorten en maten, voor wandelaars en fietsers.

Met deze nieuwe info maak ik een eigen variant; ook weer via de routeplanner met vertrek vanuit het vakantiehuisje. Een rondwandeling in het Leudal. Heen aan de noordzijde langs de kronkelende Leu en terug via de zuidoever, 19 km. Het is een bosrijk gebied met doorkijkjes op agrarische gronden. Prachtige gele bloemen fleuren het groene courgetteveld. Op de aspergevelden groeien nu alleen nog hun frêle plantjes. Het mais en graan zijn al tot kniehoogte gegroeid. En het is natuurlijk het seizoen van de klaproos, een bloedrode bloem die bloeit op omgewoelde grond.

De eigenaar heeft niet overdreven. Het is hier prachtig, het Geuldal in het klein.

Het fijne van de routeplanner is dat je vanuit elk willekeurig (vakantie)adres een voor jou geschikte wandeling kan uitstippelen. Probeer het zelf maar eens uit via deze link naar Wandelnet.

Utrecht, juni 2022

Het buurtbusje zet me precies af voor het kasteel in Rossum. Het blijkt geen officiële bushalte wanneer de chauffeur de bus keert. Dat is nog eens service! Ik zwaai nog even naar de chauffeur.

Op naar Zaltbommel over het Maarten van Rossumpad, 12,5 km via de uiterwaarden van de Waal.

Rossum

Het prachtige witte kasteel blijkt maar een landhuis op de plek waar ooit het kasteel van de heer van Rossum heeft gestaan. Niettemin een mooi gebouw en een leuk vertrekpunt. Geen groots park of landgoed, slechts een klein stukje groen met speelterrein voor kinderen en wat dieren voor de allerkleinste. De route leidt me naar de dijk, een fiets/wandelpad met uitzicht op de Waal, precies in de bocht van de rivier en daardoor een weids uitzicht naar links en rechts.

Perspectief

Ik besluit om vooralsnog op de dijk het pad te volgen om van het weidse uitzicht te kunnen genieten. Ooievaars vliegen af en aan en ik ontdek minstens 10 nesten in één hoogspanningsmast! De jongen zijn blijkbaar nog niet uitgevlogen. Op de schoorsteen van de voormalige steenfabriek is ook nog een nest. Blijkbaar heeft Rossum een voedselrijke omgeving. Aan de kapotte schelpen te zien houden ze wel van een mosseltje.

Wanneer de dijk met een bocht wat verder van de rivier af draait, duik ik de uiterwaarden in. Weg is de wind en loop ik heerlijk beschut. Op de verschillende watertjes van de uiterwaarden zie ik veel vlekjes op het water. Te ver verwijderd om ze zonder verrekijker te herkennen. Ik herken wel de geelgors die vlak voor mijn neus uit het groen opduikt, van mij schrikt en direct weer wegduikt. Althans, zeker weten dat het een geelgors is doe ik niet. Wel zeker is dat een fel geel vogeltje opvloog en wegdook. Het pad vanuit dit lage perspectief volg ik via de struinroute van de Waal waarvoor ik wel over een afrastering moet klimmen. Ik voel de stramheid der jaren. Echt elegant gaat het niet meer.

Torenspits

De alom bekende torenspits van Zaltbommel is al te zien wanneer ik in een baaitje een half verzonken en vergane boot zie liggen. Is dit onderdeel van het bekende liedje ...‘ en te midden van al die rommel, drijft de torenspits van Bommel...’?

Met de markante tuibrug naast de oude spoorbrug over de Waal in zicht, klim ik weer de dijk op. Vlak voordat ik onder de twee bruggen door het stadje binnenloop ontdek ik een puttertje dat rustig op een struik wat zit te pikken. Helemaal vrolijk word ik van dat rode kopje.

Het Maarten van Rossumpad steekt hier de Waal over maar eerst leidt de markering je nog om en door het oude prachtige hanzenstadje en uiteraard langs het stadskasteel, Huis van Rossum, waar een permanente tentoonstelling van Fiep Westendorp te zien is.

En wie kent Fiep nou niet!

Weer een fijne route. Ook zin in deze wandeling klik dan naar Wandelnet.

Utrecht, juni 2022.

Mijn ideale wandelweer! Pakweg 17 graden, zonnetje met af en toe wolken en een stevig windje. De route loopt via het Waterliniepad van Naarden-Bussum naar Nederhorst den Berg en is ruim 16 km.

Naardermeer

Ik ben het bordje Natuurmonument Naardermeer nog niet gepasseerd of ik zie een kleine blauwe flits voorbijkomen. Ik volg het ijsvogeltje en hoop dat het in het water duikt zodat ik kan blijven staan en wachten tot het weer boven water komt. Maar dat geluk heb ik niet, dus loop ik verder het natuurgebied in. Het laagveen moet vaak gemaaid worden, lees ik, anders groeit het gebied dicht met bomen. Om dezelfde reden wordt het gebied nat gehouden. Ik constateer dat deze maand alleen het wandelpad keurig is gemaaid; 'maai mei niet', een slogan die na een paar jaar breder bekend is geworden. De bloemetjes en de bijtjes varen er wel bij. Een leuk plankenpad kronkelt door het natte bos. Op open stukken moet ik mijn zonneklep vasthouden want anders waait-ie weg en in de meertjes en watertjes staan flinke witte kopjes op de golven.
Forse runderen met hier en daar een jonkie lopen te grazen of liggen te herkauwen. De moeders volgen mij met hun kop zodat ik het niet zal wagen in de buurt te komen.

Waterliniepad

Eens vormden de keten van forten een verdedigingslinie. Nu zijn het monumenten die onze geschiedenis vertellen. Het fort bij het verlaten van Bussum doet dienst als huisvesting voor de scouting. Verlaten we het Naardermeer dan lopen we langs fort Uitermeer, waarvan slecht een mooie ruïne resteert. Een keten van schuilbunkers lijkt onze route te volgen als ‘puisten’ in het landschap. Maar het is natuurlijk andersom.

Plassen

Het laatste deel van deze etappe gaat dwars door het gebied van de plassen. De Spiegelplas, de Blijkpolderplas en de Ankeveense Plas. Een smalle strook moerassig land waar door Natuurmonumenten recreatiemogelijkheden zijn gecreëerd voor wandelaars, fietsers, zwemmers en ander waterliefhebbers. Op een paar kleine doorkijkjes na zie je door het hoge riet weinig van het water. Maar horen doe je des te meer. Zelden heb ik zoveel verschillende vogelgeluiden bij elkaar gehoord. Geen kakofonie maar een concert dat ik beluister op een bankje met uitzicht op de Ankeveense Plas.

In Nederhorst den Berg heb ik mazzel. Ik moet er wel een sprintje voor trekken om de bus te halen.

Wat een juweel van een wandeling. Ook zin in deze wandeling. Ga naar Wandelnet.

Utrecht, mei 2022

Aangemoedigd door de bijzondere NS-wandeling Park Lingezegen van zo'n half jaar geleden besluit ik meer te willen zien van het Gelderse gebied. Ik besluit te gaan voor het Doornikpad dat loopt van Nijmegen station naar het station van Elst (14,6 km). Het verschil met mijn wandeling van nog geen 6 maanden geleden kan niet groter zijn. Waar de paden in januari onder het water stonden, zie ik nu overal diepe lange scheuren door de droogte.

De Spiegelwaal
Via het historische Kronenburgpark loopt de route de stad uit en gaat via de fiets/loopbrug de Waal over. Midden op de brug sta ik stil en bewonder het gemanoeuvreer van de zesbaks-duwboot die de grote bocht in de rivier ‘neemt’. Aan de overkant is de nieuwe Spiegelwaal te zien, een project dat het (hoog) water meer ruimte heeft gegeven en de stad Nijmegen noordwaarts heeft vergroot door inlijving van het dorp Lent. Hierdoor stroomt de Waal nu niet meer langs maar door Nijmegen. In ‘droge’ periodes is er nu een extra recreatiegebied ontstaan. Op deze prachtig zonnige dag is dat al te merken. Een aantal minder prettige keuzes zijn gemaakt om dit project te kunnen realiseren. Mensen die in dit gebied woonden moesten hun geliefde plek verlaten. Dit wordt erkend door het monument 'Altijd Lente' in de vorm van een op schaal nagebouwde boerderij.

Landgoed Doornik
Het Landgoed Doornik is een landgoed met bossen en oeroude wilgen, laantjes met ruimte voor natuur, recreatie maar ook een biologische voedselbos. Er groeien zeldzame bloemen en planten. De moestuin is hier niet zoals elders opgedeeld in strakke afgebakende rechthoeken en afgemeten groentebedden. Hoe het hier ‘op de tuin’ wel in zijn werk gaat kan ik zo snel niet herleiden aan de mensen die er aan het werk zijn. Eenmaal buiten het landgoed, tussen de weilanden en akkers van de ‘gewone’ landbouw, valt direct op hoeveel diepe scheuren er in de grond te zien zijn. De droogte verontrust mij en ik zie de toekomst somber in. Tijd om daarbij verder stil te staan heb ik niet want ik ben verdwaald en beland in de achtertuin van een enorm huis. De vrouw des huizes legt met geduldig uit waar ik fout ben gelopen.
Maar verder geniet ik van de geur van fluitenkruid en blaas ik de pluizen van de paardenbloem in één adem weg waardoor ik een  wens mag doen. Een paar zwaluwen scheren over de sloot, maar iedereen weet één zwaluw ..... Voor de natuur is regen meer dan welkom. Onderweg zie ik nog een boomgaard met de laatste bloesems, maar weet niet welke fruitboom zo laat nog in bloei kan staan.
Wanneer ik ten slotte het spoor van de Betuwelijn ben gepasseerd, ben ik weer terug in de bewoonde wereld en wandel vervolgens Elst binnen.
Dertig jaar geleden woonde ik in tien jaar in Nijmegen; het dorp Lent was nog onderdeel van de gemeente Elst. Er is sindsdien veel veranderd. Al die routes van het Park Lingezegen zijn daar een prachtig voorbeeld van.

Wil je ook het Doornikpad wandelen? Download hier de route.

Utrecht, mei 2022

Kijk, je moet van carnaval houden om een feest als Koningsdag te kunnen waarderen. Een goede zuiderling ben ik niet, dus geen carnaval voor mij. Wandelzus en ik trekken onze wandelschoenen aan en gaan lopen in de Betuwe. Op zoek naar ‘Flipje’ en naar het restant van de bloesems en vlinders. Maar ook is het een oefentocht om ons project naar Rome weer te kunnen oppakken. We worden er niet jonger op en de laatste etappe is al weer drie jaar geleden. La Spezia wacht en we hebben nog ruim 500 kilometer te gaan via de Via Francigena.

We spreken af bij het station in Tiel om daar de bus naar het oranjestadje Buren te nemen. De keuze is niet ingegeven door enige koningsgezindheid. Slechts de praktische kant van de terugtocht gaf de doorslag. De bus van Tiel naar Buren rijdt namelijk maar een keer per uur. Je kunt dus de pech hebben op het eindpunt bijna een uur op de bus te moeten wachten. Daarom besluiten we Buren als startpunt te nemen. Na mijn treinrit is het 10 minuten wachten voor de bus vertrekt. Hij staat al gereed maar de buschauffeur is nog even pauzeren. We zitten rustig te keuvelen wanneer de busdeur voor vertrek dichtklapt. Ik herken dat geluid net op tijd. Ik ren naar de bus en tik op het raam. Pff, dat was op het nippertje.

Buren is, zoals verwacht, versierd met slingers in onze nationale kleuren, afgewisseld met oranje. We zien dat het historische centrum is afgezet voor autoverkeer en daar kan niet iedereen zich in vinden. De protesten komen vooral van de grotere SUV’s. Als wandelaars lopen we hoofdschuddend langs deze rij auto’s. Buiten het dorp zitten we al snel tussen boomgaarden en de bloesems. En zoals we eerder bijna de bus miste, missen we even buiten het dorp al kletsend een afslag en bekorten, onbedoeld, de route met vijf kilometer. Vinden we ook niet erg want onze wandelenconditie laat nog te wensen over.

Vandaag hoopte ik het oranjetipje te spotten want dit vlindertje past wel bij deze Koningsdag en ik heb mazzel.

Ook zin in deze route, die eigenlijk in elk jaargetijde mooi is? Ga dan naar Wandelnet.

Utecht, april 2022

De perenbomen staan nu nog vol in bloei. De bloesems van de appels staan op openbarsten. Dit is hét moment voor een wandeling in de Betuwe.

Vandaag laat ik me door de bus afzetten in het stadje Buren, middenin het Gelderse gebied van Flipje. Hoewel ik vandaag op pad ben om te genieten van de bloesems, laat ik ook de historie van dit prachtige plaatsje even op me inwerken. Ik lees dat het vlak na WOII van de sloop gered is door de toenmalige burgemeester. Meer dan 150 monumenten zijn gered. Zelfs het stratenplan is in tact gebleven.

Kasteel Buren

Waar ooit een van de grootste kastelen van Nederland heeft gestaan, ligt nu een tennisbaan met clubhuis. Een monument laat zien waar ooit de toegangspoort stond. Wanneer ik door het parkje mijn pad vervolg, is op een grote open plek met bloeiende narcissen de contouren van het kasteel aangegeven. Althans, zo lijkt het. Er staat geen bordje waar ik mijn vermoeden kan verifiëren.

Put van Buren

Het zal niet verbazen dat in dit land tussen Maas en Waal steenfabrieken hebben gestaan. Ook ten westen van Buren heeft tot de jaren 50 van de vorige eeuw een steenoven gestaan. De bewoners van het stadje protesteerden met succes toen er een nieuwbouwwijk was gepland. Met zijn vele klei- en zandgaten is er een bijzonder uniek natuurgebied ontstaan.

Groeiseizoen

Op dit deel van het Betuwepad loop je door agrarisch gebied, langs akkers, weilanden, boomgaarden, over een dijkje langs de wetering. De akkers zijn niet meer kaal. De gewassen steken zo’n 10 cm boven de grond uit. De witte bloesems van de peren zijn teer en ook alweer op zijn retour. De appelbloesems staan op springen. Nog een weekje en ze staan vol in bloei. Ik zie nog oorspronkelijke oude hoogstamboomgaarden, maar de laagstam krijgt de overhand omdat die het de fruitteler vele malen makkelijker maakt om te oogsten.

In totaal kom ik 4 groepjes wandelaars tegen. De helft heeft daadwerkelijk een wandelgids bij zich. Zelf doe ik het altijd met de gedownloade GPS, maar de route is zo goed gemarkeerd dat ik nauwelijks op mijn scherm hoef te kijken en volop kan genieten.

Ook zin om deze route te wandelen, ga dan naar Betuwepad.

Utrecht, april 2022

Het is weer voor een polderwandeling. Daarvoor kies ik de route Utrecht te Voet naar Hollandse Rading. En omdat ik wel een kleurtje in mijn gezicht wil, wandel ik van noord naar zuid, van Hollandsche Rading terug naar Utrecht.

Bert Bospad
Station Hollandsche Rading is een druk station voor wandelaars. Vooral de bossen van Lage Vuursche en de heide van Hilversum zijn, zeker op zondag, erg druk.
Vandaag voor mij geen bos of heide maar de zodden ten noorden van Utrecht. Als leek noem ik het een polder maar het zijn bijzondere laagveenmoerassen. Tijdens de wandeling van het pad zie je alle stadia van de verlanding van het open water in de petgaten: van drijftillen en trilvenen tot moerasbos. Na verloop van tijd groeien die petgaten dicht. Samenkomende waterplanten groeien vast aan oeverplanten. Zo ontstaat het trilveen van de ‘drijvende weilanden’. Maar met het geld van project2000 worden nu de trekgaten weer opengemaakt. Er is zichtbaar meer water dan mijn vorige wandeling, zo’n 3 jaar geleden.
De mus, mees en merel kende ik als stadsmens natuurlijk wel, maar manlief leerde mij meer vogels te herkennen. Inmiddels herken ik er al behoorlijk wat. Vandaag zie ik de kieviet, de fuut, de aalscholver, de kuifeend en natuurlijk veel zwanen. Wanneer het pad eindigt bij het dorp Westbroek kan ik het geklepper van ooievaars niet missen. Westbroek lijkt in de loop der jaren een broednest voor ooievaars. Ze vliegen af en aan en ik ben zelfs even voyeur bij een parend koppel.
 

Gagelbos
Na de weidse uitzichten op het trilmoeras, waar ik aan de horizon de contouren van het provinciehuis en de trotse Dom herken, is het verschil met het Gagelbos groot. Geen uitzichten meer, zelfs de flats van Overvecht zijn niet zichtbaar. Maar wel meer rechte trekgaten. Het Noorderpark is een relatief nieuw recreatiegebied waar een heel nieuw bos groeit. Fort de Gagel wordt gerestaureerd en zal binnenkort gastvrij de deuren openen voor een kopje koffie.
Verder loop ik naar fort Aan de Klop dat deze verbouwingsfase enige tijd geleden al heeft doorlopen en een leuk rustpunt biedt voordat ik het laatste deel langs de Vecht weer Utrecht binnen loop. Aan het eind ben ik nog getuigen van een 6-tal vechtende meerkoetjes. De kop naar achter, de borst hoog boven het water botsen ze kwetterend tegen elkaar op. Ik loop pas door als de rust is weergekeerd.
Ook zin in deze route of een van de andere wandelingen van Utrecht te Voet ga dan naar Wandelnet.

Utrecht, mrt 2022

Ik droomde dat de Rijn zo ver buiten zijn oevers was getreden dat wandelaars niet zonder natte voeten op het veerpontje konden komen. In de droom vroeg ik een fietser mij dat laatste stukje door het water mee te nemen. Maar het was niet het water dat de wandeling bemoeilijkte.

Vandaag is het stralend blauw. Een lentegevoel. Wat een contrast met de stormen en regens van de laatste weken. Iedereen is meteen vrolijker lijkt het wel. Maar misschien speelt het wegvallen van veel coronamaatregelen ook een rol.

De Blauwe Kamer

Mijn angst voor de ondergelopen uiterwaarden blijkt, gelukkig, niet bewaarheid. Het valt allemaal reuze mee. Het is nat, hier en daar modderig, maar tot het veerpontje is er geen vuiltje aan de lucht.

Een rietdekker is aan de slag om de stormschade te repareren aan een dijkhuisje. Met al dat water zijn er natuurlijk veel vogels te zien en te horen. In het Veerhuis trakteer ik mezelf op koffie met gebak.

Na de oversteek wandel je de buitenwaarden van de Blauwe Kamer in. Een vogelaar komt me tegemoet: ‘beetje baggeren maar het is mooi weer’, bromt hij. Daar heeft hij niks teveel gezegd. Na het uitzichtpunt wil ik de lus terug maken, maar stuit op de zichtbare stormschade. Hier kan ik niet verder. Hoe het anderen vergaat weet ik niet, maar ik heb een hekel aan ‘terug’ en besluit om eens ongehoorzaam te zijn en de bordjes ‘rustgebied’ te negeren. Ik ploeter door het compleet kapot getrapte gebied van de runderen. Zware klei aan mijn schoenen maakt elke stap zwaarder. Uiteindelijk, na bijna één uur over slechts twee kilometer, bereik ik de weg, maar een hek met prikkeldraad verhindert de doorgang. Het is me uiteindelijk gelukt om erover heen te komen maar niet zonder kleerscheuren.

Grebbeberg

De route leidt me de Grebbeberg op. Ook hier veel omgewaaide bomen en het opruimen is in volle gang. Het geluid van de kettingzaag weerklinkt. Op het ereveld pauzeer ik even om stil te staan bij die jonge levens die zijn gesneuveld. Een enorme hommel, wiebelig na zijn winterslaap, landt op mijn knie en neemt ook even rust.
Van bovenaf is de Blauwe Kamer pas echt goed te bewonderen. Het observatiepunt de Koningstafel is al in gebruik voor een vroege picknick.

Dit is zo'n mooi afwisselend gebied. Het is niet erg om hier vaker te wandelen. Ook zin in deze wandeling, ga dan naar Wandelnet.

Utrecht, februari 2022

Hondenweer, is er voorspeld. Maar we laten ons niet kennen. Regenkleding mee. Wandelzus en ik zetten een volgende stap in het opbouwen van de conditie na COVID. De eerste keer samen liepen we 10 km, vandaag zullen het er zo’n 15 zijn. Nu kies ik voor een traject iets verder weg, maar voor mij nog wel met openbaar vervoer te bereiken. Etappe 6 van het Pelgrimspad 2, van Maarheeze naar Weert.

Kempen-Broek
In alle vroegte krijg ik al een appje van wandelzus: ‘het wordt droog van 10:30 tot 15:00 uur’. Hebben wij even mazzel! Vanuit station Maarheeze is het Pelgrimspad snel op te pikken. Het is grijs en het miezert nog een klein beetje maar het mag geen naam meer hebben.
Het stadspark Kempen-Broek is een uniek gebied rond de grensstreek dat door beide landen zorgvuldig wordt beheerd. Het is een afwisselend landschap met zeldzame planten en dieren. Bijna overal brede bospaden. De hoeveelheid regen van de afgelopen maanden zorgen zelfs op deze zandgronden voor blubberige gedeeltes.
De enige wandelaars die we tegenkomen zijn wat groepjes schoolkinderen van 5/6/7 jaar met opdrachten op deze winterwandeling. Gelaarsde katjes, dwars door de plassen. Een juf redt een van de kleintjes uit een diepere plas voordat de laarsjes vollopen met het koude water.
Wandelzus trapt nét niet op een kikker (of is het een pad?). Zijn ze nu al uit hun winterslaap?

Grafheuvels
Wanneer we de A2 en het spoor zijn overgestoken, is het geluid van de schietbaan meteen te horen. We lopen hier de Weerterheide op dat voor een groot deel dient als oefenterrein voor defensie. Langs het pad staan betonnen blokken met bronzen koppen als afgebrande lucifers die de geschiedenis van dit gebied vertellen.
Op een van de brede zijpaden zie ik twee auto’s staan. Het is geen gewone parkeerplaats. Een glimmende Mustang en een oude Mercedes met een paardenaanhangwagen erachter. Ik vind het een frappante toevalligheid want ik verwacht niet dat de aanhangwagen deze mustang zal inladen.
We kruisen een onbewaakte spoorwegovergang. De rails zijn behoorlijk roestig.
Waar leidt dit lijntje heen? Is dit de bekende IJzeren Rijn, het (verdwenen) historische spoorlijntje van de haven van Antwerpen naar het Ruhrgebied? Dat moet haast wel, als ik de kaart bestudeer.
Bijna aan het eind van deze etappe bereiken we een gebied met grafheuvels. Zo veel heuvels heb ik er nog niet eerder bij elkaar gezien. Het is niet voor niets bestempeld als archeologisch monument.

Bij de Wetering pakken we de bus naar het station Weert. Het blijkt een ‘wandelbus’. Twee wandelaars ontvangen ons enthousiast. Zij lopen het Grenslandpad in etappes. Wij lopen slechts 1 etappe van het Pelgrimspad maar wel ter voorbereiding op onze route naar Rome.

Ook zin om deze wandeling op het Pelgrimspad te lopen, ga dan naar Wandelnet.

Utrecht, februari 2022

Je moet niet vies zijn van wat modder in deze tijd van het jaar. Je moet ook niet verbaasd zijn dat jong en oud je gedag zeggen. Als stadsmens ben ik dat niet zo gewend. Ik wandel de NS-route Park Lingezegen, ofwel van Elst naar Arnhem.

Oud & Nieuw

Elst was al bijzonder in de tijd van de Romeinen. Maar liefst drie tempels zijn er bij opgravingen aangetroffen en ook nog eens een badhuis. Waar nu de St Maarten kerk staat zijn de contouren zichtbaar gemaakt van een van de tempels. Overal de voetsporen van de soldaten. Het nieuwe Park Lingezegen is natuurlijk helemaal niet nieuw. Het is al duizenden jaren oud en elke tijd heeft er zijn sporen achtergelaten De Rijn, de Romeinen, de Bataven, de middeleeuwen, de WO II, de hedendaagse landbouw. En vervolgens ontstaan er in de jaren 90 van de vorige eeuw, in de tijd van de Vinex-wijken, plannen voor een park. Uiteindelijk is het park in 2016 in gebruik genomen. Het is allemaal nog wat erg nieuw, maar geef het 10-15 jaar om volwassen te worden.

Vogels

Lingezegen trekt veel vogels. Daar is het park op ingericht. De meest bekende vogels herken ik wel als leek. Maar ik zie ook een paar heel kleintjes, waaronder een hele klein grijs/bruin beestje met een spits snaveltje dat ik niet ken. Het is bij Elderhof dat ik even stilsta bij een beukenhaag vol kwetterde mussen. Wat zou ik graag verstaan wat ze elkaar zoal te vertellen hebben. Bij deze verbouwde boerderij kun je ook een oude boomgaard bekijken. In de knoestige (laag)stammen zie ik vele figuren.

Ooit, lang geleden, toen er minder verkeer was, reed ik met de auto naar Amsterdam. Op een gegeven moment hoorde ik een vreemd geluid. Zwoef, zwoef, zwoef. Even dacht ik dat er iets mis was met de motor. Tot ik plots een drietal zwanen op me af zag vliegen. Rakelings over me heen. Sindsdien herken ik altijd en overal het geluid van vliegende zwanen. Ik heb vandaag mazzel. Het is trouwens een aanrader om een verrekijker mee te nemen. Er is zoveel te zien!

Park Meinerswijk

De route loopt eigenlijk door drie verschillende soorten parken. Na het aangelegde park Lingezegen en het stadsparkje van Arnhem Zuid lijken de uiterwaarden van park Meinerswijk oud en heel natuurlijk met betonnen restanten van kazematten uit de WO II en de contouren van een Romeins castellum. Maar niets is minder waar. Met het sluiten van de steenfabriek en de werven is dit gebied in de jaren 80-90 grondig aangepakt om het water van de rivier in de toekomst meer ruimte te geven. De runderen en de paarden grazen rustig rond. Het lijkt erop of deze grazers bewust hun uitwerpselen op de paden achter laten. Dat is natuurlijk helemaal niet zo. Het pad kronkelt door de uitwaarden en ik slinger daarover heen.

Het leuke gebouwtje van de uitkijkhut tegen de grijze lucht en de weerspiegeling in deze windstilte is niet gewoon een mooi plaatje, het is zen.

Ik ga nog eens terug met een verrekijker, een vogelboek en neem een vogelkenner mee en start dan vanaf Arnhem om in de schuilhut een tijdje te kunnen zitten. De hele route is te vinden op Wandelnet.

Utrecht, januari 2022

'Heb je al eens twee uur gelopen?’ Ik vraag het mijn wandelzus die herstellende is van ‘long COVID'. In het voorjaar van 2021 lag ze op de IC. Haar herstel gaat uiterst langzaam. Niet alleen fysieke inspanning kost energie. Ook geluiden en licht vragen ongekend veel kracht. Vóór de pandemie waren we op weg naar Rome en nu moeten we nog maar zien wanneer we de laatste 500 km van ons project kunnen oppakken.

Nee, ze was nog niet eerder langer dan één uur op pad geweest. Daarom zet ik met de tool van Wandelnet een route uit vanuit haar huis. Op deze manier een wandeling uitzetten heb ik niet eerder gedaan. Ik kan niet anders zeggen dat het eenvoudig werkt, zowel via de website als via de Wandelnet-app. Met een QR-code (ja, hier ook al) is de uitgestippelde route op de telefoon (in de app) te downloaden. Zuslief woont al 40 jaar in het Brabantse Best en voor de 4-daags trainingen heeft ze in deze omgeving al heel wat kilometers gevreten. Hopelijk biedt mijn ommetje haar eens nieuwe perspectieven. Dat lijkt me leuk.

Mist
Het is waterkoud en er is gewaarschuwd voor zeer dichte mist. Als wandelaar heb je daar gelukkig minder hinder van. Dit is niet het lievelingsweer van zuslief. De kleine wereld maakt haar wat zwaarmoedig. Zelf vind ik de mist magisch. Ik voel de verstilling die optelt bij het lopen.

Rechts of links?
Nee, gewoon rechtdoor.
Dat kan niet.
Al na een half uur stevig doorlopen komen we op een punt dat zuslief dus niet blijkt te kennen. We lopen langs modderige weilanden waar de authentieke (kleine) Brabantse boerderijen zijn vervangen door moderne boerenbedrijven. Dit is wel zwaarder lopen en dus vermoeiender voor zuslief. Het laatste stuk korten we dan ook maar in. Zo’n eerste keer moet je het ook weer niet overdrijven. We gaan de loopconditie rustig weer opbouwen.

Ga ook eens op onderzoek uit in de eigen omgeving via de routeplanner van Wandelnet en laat je verrassen.

Utrecht, januari 2022

Dwars door het kasteel, zo start ik vandaag. Binnen de muren van het kasteel is het goed wonen met op steenworp afstand het achterland, de Achterhoek.

De nieuwbouwwijk aan de rand van Apeldoorn is natuurlijk geen echt kasteel. Het dateert van MCMXCVIII en is gebouwd in het grondpatroon van een kasteel. Het heeft altijd iets van een puzzel wanneer je een jaartal op deze manier ergens tegenkomt.

De zon hangt net boven de boomtoppen. De lucht is strak blauw en waar de zon de grond (nog) niet heeft geraakt is bijna alles wit van de rijp. Alleen met mijn hand boven mijn ogen om de felle zon te weren, kan ik de groene pijl van Apeldoorn te Voet steeds op tijd zien.

Woudhuizen

Als ik de A50 ben overgestoken duik ik meteen landgoed Woudhuizen in. Via mooie paadjes met afwisselend bos, akkers en weilanden leidt de route me langs het prachtige landhuis Woldhuis. Het is gebouwd in 1865. Na een periode van verval is het door de gemeente Apeldoorn gekocht en opgeknapt. Nu is het gemeentelijk monument in gebruik bij het IVN (Instituut voor Natuureducatie). Je kunt het huren voor kampen, feesten en partijen. Vandaag, met de zon zo laag aan de hemel, spat het wit er zo mogelijk twee keer vanaf.
Het pad zigzagt verder over de landerijen. Kleine stukjes akker of weiland, gescheiden door stroken coulissen. Er staat veel water tussen de stoppels mais en in de diepe tractorsporen. De winter rust op het land.

Teuge

Na zo’n kilometer of vijf, valt me het vliegverkeer op. Allemaal kleine eenmotorige propellervliegtuigjes op weg naar Teuge. Pas wanneer ik bijna Twello binnenloop, constateer ik dat er toch behoorlijk wat vliegbewegingen op dit vliegveldje zijn! Het zijn geen Boeings747 en de frequentie is niet te vergelijken met Schiphol. Het gebrom van deze kleine vliegtuigjes is niet onprettig. Hopelijk denken de bewoners er net zo over.
Dan krijgt het gebrom plots een andere frequentie. Ik blijf staan, op zoek. Tot mijn verrassing komt er een Spitfire over. Niet dat ik meteen weet dat het een Spitfire is. Maar met de gekleurde cirkels aan de onderkant van de vleugels is het thuis niet moeilijk om het uit te zoeken. Toch weer een verrassend moment.

Twello

Verrast ben ik ook door het dorpje Twello zelf. De wijkjes waar de route doorheen loopt richting het station, zijn recent gebouwd en er is duidelijk aandacht aan besteed. Zeer gevarieerd in stijl en steensoort. Twello kende vroeger vele slachterijen, met een eigen station. De sloop heeft blijkbaar de mogelijkheid geboden hier iets moois neer te zetten.

Deze Apeldoorn te Voet-route gaat voor een groot deel langs de randen van akkers en weilanden. De grondeigenaren hebben hun land beschikbaar gesteld om het pad voor de wandelaars nog aantrekkelijker te maken. Dus honden aan de lijn!

Apeldoorn-Twello is een van de 10 routes van Apeldoorn te Voet.
Ook zin om eens op pad te gaan? Ga dan naar Wandelnet.

Utrecht, januari 2022